Wsparcie bliskich osoby z depresją

Według aktualnych danych depresja znajduje się na czwartym miejscu wśród przyczyn niepełnosprawności, a zgodnie z prognozami w 2020 r. przesunie się na miejsce drugie¹ , co jednoznacznie wskazuje, iż jest chorob,ą której nie wolno lekceważyć, szczególnie wtedy, gdy dotknie ona którejś z najbliższych nam osób.

Co zatem warto wiedzieć, aby móc zaoferować choremu umiejętne wsparcie, które jest jednym z kluczowych elementów procesu leczenia?

1. Choroba to nie lenistwo

Obniżony nastrój, brak energii i motywacji do działania, a także łatwe męczenie się są typowymi objawami depresji, zatem prezentowanie ich przez osobę ze zdiagnozowaną depresją wynika ze zmian na poziomie neuroprzekaźnictwa, absolutnie niezależnych od woli pacjenta.

2. Krytyka – nie zawsze konstruktywna

Jak wynika z aktualnej wiedzy medycznej pacjenci z depresją nader często mają obniżone poczucie własnej wartości, z tendencją do obwiniania się za wszelkie niepowodzenia. W szczególnie ciężkich przypadkach, może osiągać to nasilenie tzw. urojeń grzeszności i winy, kiedy to pacjent przekonany jest, że znalazł się w ruinie materialnej lub zgrzeszył i zasługuje na karę, mimo iż rzekome przewiny nie mają potwierdzenia w rzeczywistości. Spróbujmy zatem wyobrazić sobie, co stanie się, gdy bliscy zasugerują takiej osobie, że „wymyśla dolegliwości”, „obciąża swoim zachowaniem innych” i „powinna się wziąć w garść”. Czy ktoś widząc osobę ze złamaną nogą, powiedziałby „wstawaj, nie udawaj, że nie możesz, przecież wczoraj jeszcze chodziłeś”, lub osobie z nadciśnieniem zasugerowałby, iż bóle głowy i złe samopoczucie są przez nią wymyślone? Otóż depresja jest chorobą spowodowaną, jak pozostałe zachwianiem homeostazy organizmu i podobnie jak pozostałe dającą się skutecznie leczyć. Różnica polega na tym, iż, ze względu na specyfikę objawów depresji, nadmierna krytyka przez osoby na nią chorujące bywa odczuwana jak wskoczenie na złamaną nogę lub podanie kawy osobie ze skokiem ciśnienia.

3. Leczenie depresji to długotrwały proces

Efekty działania leków przeciwdepresyjnych pojawiają się zazwyczaj dopiero po kilku tygodniach stosowania leczenia. To wystarczająco długi okres czasu, by u chorego pojawiły się wątpliwości co do celowości leczenia i możliwości poprawy samopoczucia i funkcjonowania. Jest to moment, w którym umiejętne wsparcie i zachęta do kontynuacji leczenia ze strony najbliższych są szczególnie ważne.

4. Anhedonia jako wróg dobrych relacji z bliskimi

Anhedonia, czyli brak zdolności odczuwania przyjemności, bywa często przyczyną nieporozumień w relacjach chorego z rodziną. Bliscy próbując rozweselić pacjenta wyszukują coraz bardziej wymyślne rozrywki, którym chory konsekwentnie odmawia, lub co gorsza chcąc zadośćuczynić rodzinie bierze w nich udział, choć wszyscy widzą, że „wcale go to nie cieszy”, jest zatem „niewdzięczny”. W tej chorobie odczuwanie przyjemności bywa mocno zaburzone, co już samo w sobie jest przyczyną ogromnego cierpienia pacjentów (jak może czuć się matka, która mimo szczerych chęci, nie odczuwa radości z przebywania ze swoim dzieckiem, co przed chorobą było dla niej największym szczęściem?). Dodatkowe naciski bliskich, by np. iść wspólnie do kina – gdy pacjent nie jest w stanie nawet skupić się na tyle, by przeczytać napisy, nie wspominając nawet o odczuwaniu przyjemności z tej aktywności- mogą zatem przynieść odwrotny od zamierzonego efekt. Warto poczekać aż pod wpływem leczenia objawy zaczną ustępować, wtedy chory sam to zakomunikuje a wspólne spędzanie czasu okaże się radosne dla wszystkich.

Podsumowując należy podkreślić, iż w przypadku depresji wsparcie rodziny i najbliższych jest jednym z bardzo istotnych dla procesu zdrowienia elementów leczenia. Dlatego tak ważne jest, aby udzielane było w sposób umiejętny i jeśli pojawiają się wątpliwości co do tego jak postępować, by pomóc a nie zaszkodzić warto poradzić się w tej kwestii specjalisty.

¹ Wg danych z sondażu WHOi Banku Światowego, niepełnosprawność szacowana wg wskaźnika DALY

• Natręctwa – zaburzenia obsesyjno – kompulsyjne (OCD)
• Lęk uogólniony – zaburzenie lękowe uogólnione
• O tym, co mają ze sobą wspólnego koronawirus, stres, samotność i niedobór snu oraz dlaczego warto kontaktować się ze sobą za pomocą video – czatów
• Praca z pacjentami doświadczającymi psychoz – szkolenie
• Kiedy do seksuologa
• Łagodne zaburzenia poznawcze a choroba Alzheimera
• Psychoterapia przez Skype’a