Trauma przedwczesnego porodu
Poród przedwczesny -między 22 a 37 tygodniem ciąży- traktowany jest w kategoriach traumy psychicznej i biologicznej, zarówno w odniesieniu do noworodka jak i rodziców.
Przeżywany przez rodziców stres związany jest z wieloma czynnikami, takimi jak:
- zagrożenie życia noworodka,
- wysokie ryzyko zaburzeń rozwoju noworodka, szczególnie w przypadku skrajnego wcześniactwa,
- hospitalizacja noworodka w oddziale intensywnej terapii, gdzie poddawany jest intensywnym zabiegom medycznym.
W sytuacji porodu przedwczesnego zaburzeniu ulegają psychologiczne procesy przygotowujące matkę na przyjęcie dziecka i podjęcie roli macierzyńskiej, co znacząco wpływa na kształtowanie się wczesnych relacji pomiędzy matką a dzieckiem.
Rodzice często przeżywają ambiwalentne emocje, lęk o życie dziecka, lęk przed jego niepełnosprawnością, bezradność, poczucie winy, straty i krzywdy, złość, smutek, poczucie utraty kontroli nad sytuacją. Nadzieja na przeżycie dziecka przeplata się z wewnętrzną zgodą na jego odejście ze względu na doznawany przez niego ból i antycypację możliwej niepełnosprawności.
Struktura stresu doświadczanego przez rodziców dotyczy bardzo specyficznych aspektów, w tym wyglądu i zachowania wcześniaka, zmian w pełnieniu roli rodzica wynikających z choroby i hospitalizacji dziecka, wrażeń związanych z percepcją otoczenia szpitalnego.
Szczególnie ważne w sytuacji porodu przedwczesnego jest wsparcie psychologiczne, w trakcie którego możliwe jest przepracowanie i odreagowanie trudnych emocji i napięcia, nauczenie się radzenia sobie z silnym stresem poprzez wykorzystanie technik relaksacyjnych. Wsparcie psychologa to też psychoedukacja, czyli wyjaśnienie rodzicom objawów stresu, analiza osobistych zasobów rodziców możliwych do wykorzystania oraz pomoc w zaplanowaniu sposobów radzenia sobie w możliwych sytuacjach krytycznych.
Paulina Stecka-Panieńska
psycholog kliniczny, wieloletni pracownik szpitala ginekologiczno-położniczego